Raadhuis Graft

Raadhuis Graft (gratis) open vanaf 16 april 2022
Het Grafter raadhuis gaat vanaf 17 juli weer open in de weekenden. Nieuw is dat de toegang gratis is om de drempel te verlagen het raadhuis eens van binnen te bekijken. Behalve het prachtige pand zijn er ook prentbriefkaarten te bewonderen. Het gaat om beelden van gebouwen en dorpsgezichten van Graft. Vrijwilligers zijn aanwezig om bezoekers te ontvangen.
 
De prentbriefkaarten geven een inkijkje in het leven van vroeger. Wat schreef men naar elkaar en op welke gelegenheden werd er geschreven. De prentbriefkaart met het Raadhuis van Graft waren er populair, waarschijnlijk vanwege het schitterende gebouw. 

Museum In 't Houten Huis organiseert de tijdelijke tentoonstelling onder de titel "De Groeten van Graft". 
 
Het raadhuis van Graft is gratis geopend vanaf 16 april tot en met eind september in de weekenden van 13.00 – 17.00 uur. Het raadhuis is niet te missen in het straatbeeld van Graft maar als adres heeft het Raadhuisstraat 22.

Hollandse Renaissance

Het raadhuis is door een onbekende bouwmeester in de zgn. Hollandse Renaissancestijl gebouwd. Kenmerkend hiervoor zijn het gecombineerde gebruik van baksteen en natuursteen, de uitbundige versiering met decoratief metselwerk, blokjes zandsteen, gevelstenen en gebeeldhouwde figuren. Het raadhuis werd oorspronkelijk gebruikt voor vergaderingen en rechtspraak, niet als werkruimte. Pas in de Franse tijd krijgen de gemeentebesturen in Nederland meer functies en meer ambtenaren en wordt het raadhuis opgesplitst in kleinere werkruimten.

De verarming van Graft in de 19de eeuw had een verwaarlozing van het gebouw tot gevolg. Rond 1900 was de topgevel aan de straatkant verdwenen, waren de benedenramen dichtgemetseld en leek sloop niet veraf (zie afbeelding). Gelukkig keerde het tij en kon het raadhuis in 1909/1910 door architect J.F.L. Frowein zorgvuldig worden gerestaureerd. In 1928/1929 werd het gebouw opnieuw onder handen genomen; bij deze restauratie werden de ingerotte balkeinden en sleutelstukken vervangen.

Het interieur

In de hal herinnert een gedenksteen aan de restauratie onder leiding van Frowein. In de beneden ruimte, onder meer gebruikt door de gemeentebode, valt een stookplaats op met daarboven een zgn. netgewelfje. Samen met de daarvoor geplaatste dwarsbalk (de zgn. raveling of raveelbalk) ondersteunt dit de stookplaats op de eerste verdieping. Op een weinig opvallende plaats tussen de balken zit een opbergplaats.

Op de bovenverdieping bevindt zich de raadzaal met de publieke tribune. De 17de-eeuwse bolpoottafel is origineel; de betimmering en het overig meubilair zijn door Frowein zorgvuldig en met goede smaak naar oude voorbeelden gereconstrueerd. De zware houten stijlen in de muur (vooral goed zichtbaar in het halletje bij de trap) laten zien, dat deze verdieping een mengvorm is van een houten en een stenen bouwwijze. Deze mengvorm is gekozen om het gebouw niet onnodig zwaar te maken.

Terwijl woon- pakhuizen van hout werden gebouwd, werd het raadhuis net als de kerk uitgevoerd in steen en uitbundig versierd. Het raadhuis stond vaak naast de kerk: een centrale plaats, die ook duidelijk maakte dat geestelijk en wereldlijk gezag elkaar aanvulden.

De buitenkant van het raadhuis

De karakteristieke combinatie van baksteen met versieringen van natuursteen is reeds genoemd. Opvallend zijn de drie topgevels; deze worden van de ondergevels gescheiden door in siermetselwerk uitgevoerde friezen. Bij de west- en zuidgevel zijn deze friezen door leeuwenkopjes afgesloten.

Bovenop de topgevels staan schilddragende leeuwen met het wapen van de toen regerende stadhouder, Prins Maurits. Op de trappen van de westgevel staan beelden van Justitia (gerechtigheid) en Prudentia (voorzichtigheid). Zij waren een kenmerk voor een goed bestuur. Wat lager in de westgevel zien we een gevelsteen; volgens de overlevering stelt deze Prins Maurits voor. Opvallend zijn de gevleugelde engelenkopjes boven de ramen; zulke kopjes werden eerder toegepast door de Amsterdamse bouwmeester Hendrick de Keyser.